بررسی ساختار نظامی ایران مابین سالهای 1320 تا 1357 شمسی

ساختار نظامی ایران از سالهای 1320 تا 1357ش دستخوش دگرگونی هایی شده است. این ساختار که در جریان جنگ جهانی دوم به هم ریخته بود، بعد از شهریور 1320 به صورت کند و عادی بازسازی شد. اما با وقوع کودتای 28 مرداد 1332 روند بازسازی ساختار نظامی که شامل بخش های مختلف ارتش و واحدهای اطلاعاتی و امنیتی می باشد، توسط محمدرضا پهلوی تسریع بخشید. نیروهای زمینی، هوایی و دریایی ارتش بعد از کودتا تحت تأثیر فضای ایجاد شده، بازسازی و توسعه یافتند. دستگاههای اطلاعاتی و امنیتی مهم دوره پهلوی یعنی ساواک،شهربانی،سازمان بازرسی شاهنشاهی،دفتر ویژه اطلاعات و غیره در این دوره یا تأسیس شدند و یا بر قدرت و عملکرد جاسوسی و اطلاعاتی آنها افزوده شد. شاه با اتخاذ سیاست های دوگانه بر ارتش و سایر دستگاهها، کنترل و نظارت گسترده داشت. ساختار نظامی ایران در دوره پهلوی دوم در دهه های واپسین رژیم پهلوی تقویت و توسعه یافت. این ساختار تحت تأثیر سیاست های غربی به رهبری آمریکا در جهت حفظ منافع کشورهای غربی در منطقه خاورمیانه و همچنین عوامل داخلی نظیر موقعیت ژئوپلیتیک خاص ایران در منطقه، وجود ماده ارزشمند نفت که شاه در سایه درآمدهای نفتی،خریدهای تسلیحاتی زیادی را در بخش های مختلف ارتش انجام داد و بسیاری از ویژگی های دیگر که ایران دارا بود، نهایتاً ایران با حاکمیت خودکامه و نظامی رژیم پهلوی از سوی آمریکا به عنوان ژاندارم منطقه انتخاب شد و مسولیت اجرای سیاست های غربی را در خلیج فارس و خاورمیانه بر عهده گرفت. این پژوهش به دنبال آن است که عوامل موثر بر دگرگونی ساختار نظامی پهلوی دوم را مورد واکاوی قرار دهد.